Vanwege het coronavirus werken onze medewerkers thuis.

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Vaccinonderzoek Beschermt een combinatie van verschillende vaccins beter dan twee keer dezelfde? Nederlandse onderzoekers denken van wel.

Kun je voor de tweede coronavaccinatie nog van vaccin wisselen? Of volgend jaar, mochten we dan opnieuw geprikt moeten worden? In Spanje en het Verenigd Koninkrijk is die mogelijkheid al onderzocht. Ook in Nederland begint binnenkort een onderzoek. Hugo van der Kuy, hoofd apotheek en hoogleraar klinische farmacie, en Roos Sablerolles, arts in opleiding tot klinisch geriater en klinisch farmacoloog, van het Erasmus MC starten een onderzoek naar een tweede prik na het Janssen-vaccin. Ze denken dat een combinatie met Moderna of Pfizer ons beter kan beschermen tegen nieuwe varianten. Ook kan het mixen van vaccins het vaccineren van de lage inkomenslanden versnellen.

Waarom zou iemand die met Janssen gevaccineerd is alsnog een tweede prik moeten nemen?

Van der Kuy: „Na één prik Janssen ben je gewoon goed beschermd. Maar we willen inspelen op wat er nog gaat komen. Janssen is, net als AstraZeneca, een adenovirusvaccin. Dat wil zeggen dat het vaccin een aangepast virus bevat waar je niet ziek van kunt worden, maar die wel zorgt dat je antilichamen tegen het coronavirus aanmaakt. Die zijn lastiger aan te passen voor nieuwe virusvarianten dan Pfizer en Moderna, dat zijn mRNA-vaccins. Het zou zomaar kunnen dat als er een nieuwe variant komt, dat mensen die nu AstraZeneca of Janssen hebben gekregen, Pfizer of Moderna moeten krijgen omdat die vaccins hier sneller op in kunnen spelen.

„Maar dan moeten we wel weten wat er gebeurt als je vaccins combineert. En of ze dan bijvoorbeeld één of twee prikken Pfizer nodig hebben.”

Zijn we ook beter beschermd tegen het coronavirus als we vaccins combineren?

Van der Kuy:„Heteroloog vaccineren, dus het door elkaar gebruiken van vaccins, zorgt in theorie voor een hogere én bredere afweerreactie. Die hogere respons betekent dat je meer antilichamen in jouw lichaam hebt tegen Covid, die bredere respons betekent in feite dat je tegen meer varianten beschermd bent. Er zijn al studies met muizen waaruit dit blijkt. Maar muizen zijn geen mensen, dus we hopen dat dit uit het onderzoek naar voren komt.”

Is het veilig om vaccins te combineren?

Van der Kuy: „Geen enkel geneesmiddelonderzoek is zonder risico’s. Maar wij denken dat het risicoprofiel van deze vaccins relatief mild is. We hebben het onderzoek ook ingediend bij de medische ethische toetsingscommissie - en die heeft het goedgekeurd.”

Sablerolles: „Ook komen uit vergelijkbare studies geen extra bijwerkingen naar voren. AstraZeneca, dat eenzelfde type vaccin is als Janssen, is al getest in combinatie met Pfizer in het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Duitsland. De Britten zagen dat in de zeven dagen na de tweede vaccinatie het bijwerkingenpatroon, dus de bijwerkingen die al bekend zijn, ietsje meer naar voren komt in de eerste 48 uur. De Duitse onderzoekers zagen zelfs geen toename in het aantal mensen met bijwerkingen in de eerste zeven dagen dan bij twee dezelfde vaccins.”

Wat hopen jullie dat er uit het onderzoek komt?

Van der Kuy: „Dat het niet uitmaakt welke combinatie van vaccins je krijgt. Dus dat je in alle gevallen goed beschermd bent, dat zou het mooiste zijn.

„Als alle combinaties kunnen, scheelt dat ook in lage inkomsten landen. Wij zitten in Nederland, in West-Europa, in een enorme luxepositie. In Afrika zijn ze blij met elk vaccin op dit moment. Daar is het puur logistiek veel handiger als ze vaccins kunnen combineren. Zodat ze door kunnen prikken met wat er maar beschikbaar is.”

Sablerolles: „Bedenk dat je vanuit een Afrikaans dorp uren moet lopen met een koelkast om vaccins op te halen. En datzelfde dan ook weer terug.”

Van der Kuy: „Samen met drie andere universitaire ziekenhuizen zijn we nu bezig met het vinden van proefpersonen. We zoeken ziekenhuismedewerkers die allemaal al één keer Janssen hebben gehad. Eind oktober verwachten we de eerste resultaten.”

Elke ochtend het laatste nieuws en een overzicht van de onderwerpen die vandaag spelen

Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt. U kunt ons ook anoniem een tip geven.